Cây mã đề được dùng trong nhiều bài thuốc Y Học Cổ Truyền để điều trị ho, nhiều đờm, viêm phế quản, viêm thận, viêm bàng quang, sỏi đường tiết niệu, tiểu rắt, tiểu nước vàng, đi tiểu ra máu, viêm gan, viêm mật, viêm loét dạ dày – tá tràng,…

Đặc biệt, hạt chín già phơi khô của cây mã đề hay còn gọi là xa tiền tử là một vị thuốc tốt, được sử dụng rộng rãi. Theo Đông y, xa tiền tử vị ngọt, tính hàn; vào can, thận và bàng quang có tác dụng lợi niệu thẩm thấp; mát gan, sáng mắt.

Xa tiền tử thường được dùng cho các trường hợp vàng da, phù nề, sỏi đường tiết niệu (đái máu, đái đục, đái dắt buốt), tiêu chảy, viêm kết mạc mắt (đau mắt đỏ), ho do viêm họng, viêm khí phế quản. Hằng ngày dùng 10 – 20g bằng cách sắc trong túi vải.

Một số bài thuốc từ xa tiền tử trị chứng thấp nhiệt ở can, thận, bàng quang, trị chứng viêm gan, viêm sinh dục tiết niệu và phù thũng như

– Bài 1:  Thuốc bột bát chính tán: Xa tiền tử 12g, cù mạch 12g, biển súc 12g, hoạt thạch 20g, chi tử 12g, mộc thông 12g, đại hoàng 8g, cam thảo 4g, đăng tâm thảo 4g.

+ Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần, uống khi thuốc còn ấm.

+ Trị thấp nhiệt, lợi mật, thoái hoàng, thông tiểu tiện, trị chứng tiểu nhỏ giọt và đục, tiểu dắt, tiểu ra máu, trong niệu đạo đau buốt và kết sỏi.

– Bài 2: Xa tiền tử 20g, thạch vĩ 20g, kim tiền thảo 20g, khương hoàng 20g, hải kim sa 20g, ngưu tất 12g, hậu phác 12g, chỉ xác 12g, vương bất lưu hành 8g.

+ Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần, uống khi thuốc còn ấm.

+ Trị sỏi đường tiết niệu, sỏi bùn túi mật, lợi mật, tiêu viêm.

– Bài 3: Xa tiền tử 20g, phục linh bì 12g, trạch tả 12g, bạch truật 12g.

+ Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần, uống khi thuốc còn ấm. Trị phù thũng, tiểu tiện không lợi.

+ Kiêng kỵ: Không dùng cho người tỳ vị hư hàn, di tinh hoạt tinh hoặc người tỳ hư hạ hãm.